Ян Антонавіч Ласкоў (1941-1994) — прафесійны літаратар. Нарадзіўся ў Якуцку, у сям'і ссыльных «ворагаў народа» з Беларусі. Бацькі яго - паходжаннем з сялян. Маці, Казлоўская Юлія Апанасаўна — беларуска, з вёскі каля станцыі Чырвоны Бераг, Бабруйскага павета, Мінскай губерні. Бацька, Ласкавы Антон Іванавіч — украінец, з сялян Палтаўскай губерні, у 1941 годзе згінуў без весткі на фронце. У 1953—1958 Ян Ласкоў (прозвішча, што дасталася яму ад бацькі, Ян, пойдучы ў школу, асабіста скараціў) выхоўваўся ў Магілёўскім дзіцячым доме. Іван Ласкоў скончыў Літаратурны інстытут імя Горкага ў Маскве. Жыў і працаваў у Якуцку. Аўтар аповесцяў, аповедаў, вершаў, публіцыстычных артыкулаў на рускай і беларускай мовах.
__________________________________________
Ян Ласкоў.
Як адбылася беларуская мова?
Легенда, створаная філёлагамі, на гэта адказвае так. Жыла-была некалі агульная мова ўсіх славянаў: яшчэ тады, калі ўсе яны змяшчаліся побач. Потым славяне разышліся ў розныя бакі. І на новых месцах жыхарства паўсталі ў іх тры новых мовы: паўднёваславянская, заходнеславянская і ўсходнеславянская. Апошняя, усходнеславянская, была агульнай мовай Старажытнай Русі – першай дзяржавай ўсходніх славянаў. Таму філёлагі любяць зваць яго “старажытнарускім”. Старажытнаруская мова мела магчымасць навекі застацца адзіным. Але здарыўся палітычны катаклізм: прыйшла навальніца з усходу. Татара-манголы захапілі вялікую частку Русі, рэштка яе трапіла спачатку ў склад Вялікага Княства Літоўскага, а пасля адышла да Рэчы Паспалітай. Раней адзіны “старажытнарускі народ” апынуўся падзеленым. У выніку падзялілася і “старажытнаруская мова”: ад рускага адпалі ўкраінская і беларуская, якія выпрабавалі польскі і літвінскі ўплыў.
Вось такая схема. Яна ўвайшла ў школьныя і інстытуцкія падручнікі, з дапамогай якіх убіваецца ў галовы кожнаму новаму пакаленню. Не выпадкова адзін з чытачоў “Народнай газеты” выказаўся так: “Беларуская мова – гэта той жа рускі, па якім быў падобным польскі бот”. І што цікавае, газета не знайшла, чым аспрэчыць гэту заяву!
А аспрэчыць патрабавалася. Таму што ёсць яшчэ людзі, якія ўспрымаюць змаганне за ўмацаванне суверэнітэту Беларусі як непатрэбную валтузню: маўляў, навошта беларусам незалежнасць, калі яны – тыя ж рускія, па якіх быў падобным польскі бот? Раз іх некалі сілком адарвалі ад рускіх братоў, то чаму б не вярнуць? …Менавіта гэтага дамагаўся сотні гадоў расейскі царызм, а пасля яго – КПСС на чале з Леніным, Сталіным, Хрушчовым, Брэжневым.
Кожная просценькая схема ўразвяіць сваёй завершанасцю. Але давайце спраўдзім яе з гістарычнымі фактамі.
Расейскія лінгвісты сцвярджаюць, што «старажытнаруская мова» сфармавалася ўжо ў VII—VIII стагоддзях, а ў XIV—XV яна «распалася» на тры асобных усходнеславянскіх мовы. Сапраўды, пры вывучэнні даўнейшай літаратуры, створанай на тэрыторыі сучаснай Расеі, Украіны і Беларусі можна заўважыць, што да XV стагоддзя і нават пазней яна напісана на адной і той жа мове, а потым тэксты з Беларусі і Украіны ўсё больш ад яго адхіляюцца. Але ці не прымаем мы за распад мовы нешта іншае?
( Працяг ... )Чытаць па-руску →
История происхождения беларуского языка .
Па тэме:
Літвіны-беларусы найстаражытны народ на Еўрапейскім кантыненце (By, Ru)Гісторыя мовы літвінаў - сёньняшніх беларусаўИмена древних беларусовПарадоксы историографии Беларуси - Дославянский язык беларусовПарадоксы историографии Беларуси - Настоящий старобеларуский языкНерусский "русский" язык История КириллицыСтарабеларуская мова — колішняя ўсходнеславянская літаратурная мова і афіцыйная мова ВКЛ (By, Ru)Старобелорусский язык и делопроизводство ВКЛHistoryja biełaruskaj łacinkiПочему в постсоветской Беларуси все меньше говорят на белорусском языке?Гісторыі пра няпросты лёс роднага слова беларусаўЧаму мова не аб'ядноўвае?Назад →
Гiсторыя Беларусi Biełaruskaja mova Артыкулы і публікацыі